Ναός Αγίου Δημητρίου

Για την πλειοψηφία των κάτοικων της Θεσσαλονίκης πρόκειται αδιαμφισβήτητα για τον πιο σημαντικό παλαιο-χριστιανικό ναό της πόλης για θρησκευτικούς, καλλιτεχνικούς και ιστορικούς λογούς.

Αφιερωμένος στον Άγιο – Προστάτη της πόλης ο ναός έχει μακρά και πλούσια πίσω του η οποία ουσιαστικά ταυτίζεται με την ιστορία της πόλης όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα πλούσια γεγονότα που την σημάδεψαν.

Είναι ένα εξαίρετο δείγμα ναοδομίας και θρησκευτικής αρχιτεκτονικής των τελευταίων χρόνων της Πρωτοβυζαντινής περιόδου. (7ος αιώνας μΧ.) Τα αρχικά σχεδία και η εσωτερική διακόσμηση του ναού έχασαν την αρχική τους μορφή ύστερα από μια σειρά ανακατασκευές, προσθήκες αλλά και καταστροφές που συνέβησαν στα πέρασμα των αιώνων.

Η αρχική κατασκευή του Ναού του Αγίου Δημητρίου ανάγεται πίσω στον 4ο αιώνα χ., όταν ένας μικρός Χριστιανικός ναός κατασκευάστηκε πάνω από τα ερείπια των αρχαιοτέρων Ρωμαϊκών λουτρών που βρίσκονταν στον ίδιο χώρο.

Λίγο περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα η αρχική αυτή κατασκευή αντικαταστάθηκε από ένα Τρίκλινο ναό, ενώ με πρωτοβουλία του βυζαντινού έπαρχου του Ιλλυρικού Λεόντιου, ενώ η τελική και πιο σημαντική διαμόρφωση έγινε το 629 – 634 μΧ, σαν πεντάκλιτη πλέον Βασιλική με εγκάρσιο κλίτος.

Κατά την διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί ύστερα από την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους ίδιους με επικεφαλής τον Μουράτ Β. Ένας ικανός αριθμός μωσαϊκών και τοιχογραφιών καταστράφηκε.

Βυζαντινοί θησαυροί και μοναδική θρησκευτική τέχνη

Οι αρκετές διαφορετικές τεχνοτροπίες που έχουν εφαρμοστεί διαδοχικά στον ναό στα διάφορα στάδια του κάνουν τον Άγιο Δημήτριο πραγματικά μοναδικό σε όρους θρησκευτικής τέχνης και τεχνοτροπίας.

Το εξαιρετικά σπάνιο εξαγωνικού σχήματος ιερό του ναού (ciborium) αποπνέει από μόνο του ένα ειδικό ενδιαφέρον, ενώ πέρα από τον πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο, τα αρχαιότερα περίτεχνα μωσαϊκά του 5ου αιώνα χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη αξία και ομορφιά.

Κατά την μεγάλη πυρκαγιά που συντάραξε την πόλη το 1917 το κτίριο καταστράφηκε ολοσχερώς ακολουθώντας την μοίρα του μεγαλυτέρου μέρους του ιστορικού κέντρου της πόλης. Οι εργασίες αποκατάστασης και αναστήλωσης που έλαβαν μέρος υπήρξαν εκτεταμένες, ενώ διήρκεσαν αρκετά χρόνια.

Σαν ιστορικός και λατρευτικός χώρος μεγάλης άξιας σε διάφορα επίπεδα, ο Άγιος Δημήτριος ελκύει πολλούς επισκέπτες και ειδικούς της Θρησκευτικής τέχνης κυρίως από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, αλλά και από τις Βαλκανικές χώρες επίσης.

H κρύπτη

Η είσοδος στην Κρύπτη θα σας προσφέρει μια μοναδική εμπειρία. Ρωμαϊκά, Βυζαντινά και Πρωτο-Χριστιανικά εκθέματα θα κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον σας. Ένας θησαυρός κάτω από τα πόδια μας…

Ίσως το πιο ενδιαφέρον και δημοφιλές μέρος του ναού είναι η υπόγεια αρχαία «Κρύπτη» που χρονολογείται πριν από την κατασκευή του. Έχοντας επανέλθει στο φως το 1917 εξαιτίας της καταστρεπτικής πυρκαγιάς, δέχθηκε εκτεταμένες εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης ενώ άνοιξε τις πύλες της στο κοινό με την μορφή εκθέσεως/μουσείου το 1988. Σύμφωνα με την Χριστιανική παράδοση είναι το ακριβές σημείο όπου ο Άγιος φυλακίστηκε και μαρτύρησε το 303 μΧ. .

Πρόκειται για μια εξαιρετικά καλά σχεδιασμένη και αναστηλωμένη αρχαία κατασκευή η οποία εντυπωσιάζει τους περισσότερους επισκέπτες εξαιτίας της επιβλητικής ατμόσφαιρας αλλά και των εκθεμάτων που παρουσιάζονται τα οποία προέρχονται από διαφορετικές χρονικές περιόδους. Πολλά από αυτά θα σας εκπλήξουν.

• Σε γενικές γραμμές τα όσα προσφέρει ο χώρος θα ικανοποιήσουν σίγουρα και τους πιο απαιτητικούς ενώ η απόσταση είναι σχετικά μικρή από την Πλατεία Αριστοτέλους και το Ρωμαϊκό Φόρουμ. Ακόμα και αν οι παλαιό-χριστιανικοί ναοί δεν είναι η αδυναμία σας μην χάσετε την ευκαιρία να αφιερώσετε λίγο χρόνο!

Για περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες σχετικά με την Κρύπτη του ναού κάντε κλίκ εδώ για να μεταφερθείτε στο Facebook!